Strój / Zbroja

Arnor

Jako, że era wikingów rozkwitała ok. 1000 lat temu mamy nieco mgliste pojecie o tym jak dokładnie ubierano się w owym okresie. W swoich wywodach możemy się opierać jedynie o znaleziska z takich miejsc jak Thorsbjerg (Scheleswig-Holstein, Niemcy) – piąty wiek, Birka (Szwecja) – dziewiąty i dziesiąty wiek, Hedeby – dziesiąty i jedenasty wiek oraz im podobnych. Ze względu jednak na fakt, iż trudno o kompletne i pełne znaleziska nawet te, które mamy nie dają nam pełnej wizji tego, jakie rodzaje tunik nosili wikingowie w swoich czasach.

Tuniki wykonywano przede wszystkim z wełny i lnu. Zależało to jak się wydaje od tego jak zamożny był człowiek oraz na jaką porę roku strój był przeznaczony. Więcej o tym jakie tuniki były napisze na podstawie przykładów z różnych miejsc i okresów historycznych.

Rodzaje tunik

Najprostszy model tuniki. Ciętej z jednego fragmentu materiału, (Rys. 1) zwany Śródziemnomorskim (Mediterranean-style) lub krzyżowym (cross) nie wydaje się być projektem mieszkańców północnej europy.

Jeden autor w swej publikacji z 1980 roku pisze, iż surowy klimat tej części kontynentu zmusza do używania okryć bardziej przylegających do ciała, a przez co lepiej izolujących od chłodu. Jednako ze względu na prostotę wykonania taki rodzaj tuniki częstokroć tworzony jest przez młodych adeptów ruchu rycerskiego na początku ich przygody z historią.

Tunika z Thorsbjerg (Rys. 2) znaleziona na terenie Niemiec w miejscu, które w epoce wikingów należało do Dani, datowana jest na okres poprzedzający złote wieki ery wikingów i jest jakby protoplastą póŹniejszych modeli tunik.

Ta tunika wykonana jest z czterech fragmentów materiału. Przodu i tyłu szytych na ramionach i po bokach oraz rękawów. Wycięcie na szyje zrobione jest w prosty sposób, przez „niedoszycie” tej części stroju. Takie posuniecie powoduje, że tunika odsłania szyje i dużą cześć obojczyka. Rękawy zwężające się przy dłoniach wykonane są nie przez odcięcie materiału i zszycie go ale poprzez zaszycie fragmentu rękawa. Duł tuniki jak i rękawy obszyte były krajką. Istnieje też domysły iż również cześć przy szyi obszywana była krajką.

Szwedzka Birka jest jednym z tych miejsc, które rzuciły nieco promieni na ciemne karty średniowiecznej historii. Znaleziska z tego miasta są kopalnią wiedzy dla archeologów i amatorów bractw rycerskich. Mnogość elementów jakie znaleziono w Birce świadczy o tym jak wielkim obiektem w skali światowej było to miasto. (Prócz wielu innych, odpowiadających ówczesnym trendom fragmentów ubrania znaleziono tam nawet Bizantyjską długą tunikę lnianą.) Jednak wzór tuniki „Birkowskiej” jaki chce tu opisać (Rys. 3) nie wywodzi się z prawdopodobnie z nikąd indziej jak właśnie ze Skandynawii.

Tunika ta skonstruowana jest z ciętej z jednego kawałka części na przód i tył, dwóch (trapezowatych) rękawów oraz trójkątnych wszytych na wysokości bioder fragmentów materiału. Owe kliny są często występującym w strojach (koszulach, płaszczach (coat)) elementem. Wycięcie na szyje jest okrągłe z niewielkim wycięciem pod szyją.

Innym rodzajem tuniki jest model zwany z angielskiego „coat” (płaszczem, żakietem lub marynarka). Ja będę używał oryginalnego nazewnictwa. Coat (Rys. 4) nie różni się zbytnio od wyżej opisanego modelu jeśli chodzi o samą konstrukcje części składowych. Jedyną poważną zmianą jest rozcięcie z przodu na całej długości oraz z tyłu od ziemi do okolic pasa.

Ze znalezisk z Birki wynika, iż męskie odmiany coat zapinane były na odlewane z brązu guziki. Zapewne ten sposób zapinania przyjął się od Perskich jeŹdŹców a przywędrował poprzez Ruś razem z wikingami, którym nie obce były przecież podróże w tamte tereny. Kobiece wersje coat zapinane były broszą (fibulą) (Rys 5) przewlekaną przez dwie ciasne pętelki przyszyte na wysokości piersi.

Coat były raczej długie, gdyż miały przede wszystkim miały chronić przed chłodem, deszczem i zimnem.

Znalezisko z Hedby pokazuje jak ewoluowała tunika. (Rys. 6) Ten na pozór nieróżniący się wielce od modelów z Birki krój ma kilka istotnych elementów, które odróżniają go od protoplasty. Cześć na korpus szyta jest z dwu kawałków materiału, łączonego na ramionach, które dodatkowo są lekko „podcięte” aby łagodniej po nich opadały. Rękawy są wszywane w zaokrąglone otwory a nie na prosto jak w modelach z Birki a wycięcie na głowę przypomina krople.

Tunika z Hedeby ma również trójkątne kliny wszywane po bokach od linii pasa w dół oraz rozcięcia z przodu i z tyłu na tym samym odcinku.

Nie są to wszystkie rodzaje tunika jakie odkryli archeolodzy. W Hedby, wspomnianej wyżej Birce jak i angielskim Yorvik jak i Duńskim Viborg znaleziono również ciekawe modele tego podstawowego elementu ówczesnego ubioru. Jednak materiały jakimi dysponuje i… lenistwo : – ) sprawiają iż opisze je przy następnej okazji.

Artykuł na podstawie: How to make an authentic VĂ­king Era tunic